Gisteren, 06:00 • 4 minuten leestijd
Het giftige jakobskruiskruid verspreidt zich snel door Nederland. De gele bloemen kunnen dodelijk zijn voor paarden, koeien en schapen. LTO Noord slaat nu alarm en roept overheden op werk te maken van de aanpak. RUG-bioloog Casper van der Kooi noemt de commotie overdreven: 'Er is geen sprake van een plaag.'
‘We hebben een beter maaibeleid nodig,’ zegt Henk Hulshoff, melkveehouder en betrokken bij LTO Westerkwartier. ‘Als er op tijd gemaaid wordt dan krijgt het kruid geen kans om zich te verspreiden.’
Hij legt uit wat het probleem is: ‘Jakobskruiskruid bevat giftige stoffen. Als dieren grazen laten ze het staan, maar als gras wordt ingekuild of gehooid kunnen ze het binnenkrijgen.’
De gifstoffen in het hooi of het kuilvoer kunnen zich opstapelen in de lever van veedieren, en daar kunnen ze erg ziek van worden of dood aan gaan. ‘Vooral paarden zijn er gevoelig voor’, zegt Hulshoff.
Ieder jaar weer last
Karin Bloem is mede-eigenaar van Manege de Bongerd in Glimmen, waar ze honderd paarden houden en ieder jaar weer last ervaren van het jakobskruiskruid. ‘Ik zei net nog tegen mijn collega’s: ‘We moeten weer even door de wei gaan en alles uit de grond trekken.’’
Ze legt uit dat de paarden het gele kruid wel als giftig herkennen als het in bloei staat, maar dat het na de bloeiperiode uitdroogt door de zon: ‘Dan kunnen de dieren het alsnog binnenkrijgen en dat is gevaarlijk.’ Daarom trekken ze bij de manege al het jakobskruiskruid uit de grond.
‘Maar de bermen langs de snelweg staan er helemaal vol mee en de wind waait de zaadjes naar ons gras.’
De overheid moet het bestrijden. Het is gewoon onkruid en het is dodelijk
Bloem kent in haar persoonlijke omgeving geen gevallen van paarden die dood zijn gegaan door jakobskruiskruid: ‘Ik heb er alleen van horen zeggen.’
'Een plaag? Welnee. Het probleem wordt geweldig overdreven'
RUG-bioloog Casper van der Kooi meent dat het allemaal wel een beetje losloopt met het gevaar van het jakobskruiskruid.
'Je ziet altijd drie zaken in het LTO-narratief', zegt hij: 'Ten eerste wordt het probleem nogal overdreven: er gaat zogenaamd allerlei vee dood. Daarnaast wordt het plantje een plaag genoemd, maar ook dat klopt niet. En ten derde worden de overheid - de waterschappen en provincies - opgeroepen er wat aan te doen. Kortom: het probleem wordt enorm vergroot en elders op een bord geschoven.'
Oproep komt ieder jaar terug
Van der Kooi ziet de ophef rond jakobskruiskruid ieder jaar terugkeren. 'Ieder jaar weer horen we de roep dat we er van af moeten. Maar het is gewoon een hetze. Want het is helemaal niet zo gevaarlijk. Ja, er zitten giftige stoffen in. Als vee daar veel van eet, dan kunnen ze inderdaad ziek worden en in het uiterste geval sterven. Maar hoe vaak hoor je dan nou dan? Bijna nooit meer toch.'
Belangrijke plant
Jakobskruiskruid is juist een heel belangrijke plant voor de biodiversiteit, betoogt de bioloog. 'Er zitten bijvoorbeeld heel veel kevers en vlinders op. De plant hoort er gewoon bij, net als de boterbloem, daar zit ook een voor vee giftige stof in. Is dat dan de volgende plant waar we van af willen? Zo kunnen we wel aan de gang blijven.'
Laten we het jakobskruiskruid met rust laten, vindt Van der Kooi. 'Laten we onze energie steken in het vergroten van de biodiversiteit in plaats van weer een stukje om zeep helpen.'
Overwaaien
Op het land van melkveehouder Hulshoff groeit haast geen jakobskruiskruid: ‘Het giftige kruid krijgt geen kans op grond die intensief wordt gebruikt, gemest en gemaaid.’
De middenberm van de A7 van Groningen naar Drachten kleurt helemaal geel
‘Het grote probleem zijn de percelen en terreinen van overheden en natuurorganisaties waar pas laat gemaaid wordt, na half juli. Dan kan het jakobskruiskruid zaaien en overwaaien naar de percelen van landbouwers en boeren.’
LTO onderschrijft het belang van niet te veel maaien voor de biodiversiteit: ‘Maar alsnog zou er pleksgewijs bestrijding moeten plaatsvinden,’ vindt Hulshoff.
'Een plaag'
‘De middenberm van de A7 van Groningen naar Drachten kleurt helemaal geel, en dat waait over naar andere bermen,' zegt Hulshoff. ‘Het wordt echt een plaag. We voelen echt een bedreiging voor onze dieren op ons afkomen als landbouwers.’
‘Er is in Groningen al eerder een afspraak gemaakt om jakobskruiskruid te bestrijden, maar met alle belangen die spelen wordt het steeds lastiger. Daarom vragen we er nu opnieuw aandacht voor.’
'Goed gecoverd'
De vaste voerleverancier van de manege in Glimmen geeft garantie dat het hooi voor de paarden geen jakobskruiskruid bevat. ‘En als het toch misgaat en een paard ziek wordt of overlijdt, is de leverancier ook verzekerd,’ zegt manege-eigenaar Bloem.
‘We zijn wat dat betreft dus goed gecoverd,’ zegt Bloem, maar ze maakt zich wel zorgen: ‘De overheid moet het bestrijden. Het is gewoon onkruid en het is dodelijk.’
Weinig last
Jacqueline van paardenrusthuis De Kuzemer in Oldekerk zegt weinig last te ervaren van jakobskruiskruid: ‘Als ik het hier in het veld zie dan haal ik het weg, maar we hebben maar weinig land rondom ons bedrijf, dus het is te overzien.’
Jacqueline is wel alert op de giftige plant en weet waar het hooi dat ze de paarden voert vandaan komt: ‘Dat vraag ik ook altijd.’
Ze zegt de zorgen om het kruid wel te begrijpen: ‘Ik heb via via wel eens gehoord dat het misging. Paarden schijnen vrij snel dood te gaan als ze het kruid binnenkrijgen.’
Tips van de redactie
Meest gelezen
Sport
Meer sport nieuws
